ကိုကြီးဇော် ( မုန်တိုင်း )

သင္႔ရဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာကို မိသားစု၀င္ေတြ ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြ ၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဘက္ေတြ စသျဖင္႔ ဘယ္သူေတြကို သံုးစြဲခြင္႔ေပးမယ္ ၊ ဘယ္သူေတြကိုျဖင္႔ သံုးခြင္႔မေပးဘူး စသျဖင္႔ ကန္႔သက္ထားလို႔ ရပါတယ္ ။ သင္႔ ကြန္ပ်ဴတာကို ဘယ္သူေတြက remote access အေ၀းကေနယူသံုးေနတယ္ဆိုတာကို သိဖို႔ကေတာ႔ အေတာ္ေလးခက္ပါတယ္ ။ သင္႔မွာ ကြန္ပ်ဴတာရွိတယ္ ၊ network နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ထားတဲ႔ ကာလပတ္လံုး သင္႔ရဲ႔ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ ေပ်ာက္ဆံုးမွု ၊ ထိခိုက္မွု ေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္ ။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ သင္ဟာ ပိုမိုခက္ခဲေစတဲ႔ နည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳသင္႔ပါတယ္ ။

သင္႔ရဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာကို Lock လုပ္ထားပါ ။ သင္ဟာ ကြန္ပ်ဴတာေရွ႔မွ ခဏကေလး ထြက္သြားလိုက္တာနဲ႔ တစ္စံုတစ္ေယာက္အတြက္ သင္႔ရဲ႔ information ေတြကို ေႏွာက္ယွက္ဖို႔ အခ်ိန္ရေစပါတယ္ ။ သင္႔ရဲ႔ ကြန္ပ်ဴတာကို Lock လုပ္ထားမယ္ဆိုရင္ တျခားသူမ်ားဟာ သင္႔ကြန္ပ်ဴတာကို အသံုးျပဳလို႔ရမွာ မဟုတ္ပါဘူး ။

* Lock your computer
ပထမဆံုး Control Panel ထဲက User Accounts မွာ Fast User Switching Enabled လား ၊ Fast User Switching Disabled ျဖစ္ေနသလား သိဖို႔လိုပါတယ္ ။ Window Screen Enable ျဖစ္ေနတယ္ဆိုရင္ Ctrl + Alt + Del ကို နိပ္႔ရင္ Task Manager ေပၚလာပါတယ္ ။ Shutdown Tab ေအာက္က Switch User ကို နိပ္႔ရင္ Lock လုပ္ေပးပါတယ္ ။ သင္ဟာ Welcome Screen ကို ေရာက္သြားျပီး User Accounts ေတြကို ေတြ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။ computer ကို unlock ျပန္လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ သင္သံုးခ်င္ေသာ User Accounts မွာ password ရိုက္ထည္႔မွသာ logged-on လုပ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။

Fast User Switching Disabled ျဖစ္ေနတယ္ဆိုရင္ Ctrl + Alt + Del ကို နိပ္႔ ရင္ Windows Security dialog box ကို ျမင္ရမွ ျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒါဆိုရင္ သင္ဟာ username နဲ႔ password ရိုက္ထည္႔ရပါလိပ္႔မယ္ ။

Shortcut ေနာက္တစ္ခုက Windows logo key + L ျဖစ္ပါတယ္ ။

သင္႔ computer ရဲ႔ desktop မွာ shortcut လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ :

1.Right-click the desktop.

2.Point to New, and then click Shortcut.

3.The Create Shortcut Wizard opens. In the text box, type the following:
rundll32.exe user32.dll,LockWorkStation

4.Click Next.

5.Enter a name for the shortcut. You can call it “Lock Workstation” or choose any name you like.

6.Click Finish.

သင္႔ စိတ္ၾကိုက္ desktop icon , shortcut key ေတြ ေပးလို႔ရပါေသးတယ္ ။ တျခား keyboard , mouse, pc တို႔ကို lock လုပ္ေပးေသာ software ေတြကိုလည္း အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္ ။

သင္ဟာ အင္တာနက္ကို မသံုးေတာ႔ဘူးဆိုရင္ သင္႔ကြန္ပ်ဴတာကို အင္တာနက္နဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္မထားပါနဲ႔ ။ Disconnect လုပ္လိုက္ပါ ။ သင္႔ကြန္ပ်ဴတာကို အင္တာနက္နဲ႔ အျမဲတန္းခ်ိတ္ဆက္ထားျခင္းဟာ attackers ေတြ အတြက္ တိုက္ခိုက္ဖို႔ အခြင္႔အေရး ရေစပါတယ္ ။ သင္ဟာ အင္တာနက္ကို အသံုးမျပဳတဲ႔ အခ်ိန္မွာ wireless connection ကိုပါ disable လုပ္ထားပါ ။ computer or modem ကို ပိတ္ထားျပီး network cables ၾကိဳးကိုပါ ျဖဳတ္ထားလိုက္ေပါ႔ ။ သင္ဟာ အင္တာနက္ကို အသံုးျပဳဖို႔ ျပန္လည္ ခ်ိတ္ဆက္တဲ႔အခါမွာ firewall ကို enable လုပ္ထားသလားဆိုတာကို စစ္ေဆးပါ ။

*Firewall
firewall ဟာ သင္႔ကြန္ပ်ဴတာကို attackers ရန္မွ ကာကြယ္ေပးပါတယ္ ။ ဒါ႔အျပင္ network မွ malicious virus or worm ေတြ သင္႔ ကြန္ပ်ဴတာထဲသို႔ ၀င္မလာေအာင္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္ ။ သင္ဟာ အင္တာနက္သံုးေနတယ္ဆိုရင္လည္း မလိုအပ္ေသာ internet traffic ေတြကို block လုပ္ေပးပါတယ္ ။ window xp မွာ built-in ပါလာတဲ႔ window firewall ဆိုတာ ရွိပါတယ္ ။ ေလ႔လာၾကည္႔ပါ ။

သင္ဟာ window firewall ကို off လုပ္ျပီး အင္တာနက္သံုးေနတယ္ဆိုရင္ သင္ဟာ website တစ္ခုခုမွ download လုပ္ေသာအခါတြင္ hidden threats ေတြ ျဖစ္တဲ႔ rookits , botnes ေတြ သင္႔ ကြန္ပ်ဴတာထဲသို႔ ၀င္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။

Rootkit ဆိုတာ software အေသးစားေလးပါပဲ ။ သင္ကိုယ္တိုင္ မသိလိုက္ပဲနဲ႔ သူ႔ဘာသာသူ installed လုပ္ျပီး သင္႔ ကြန္ပ်ဴတာထဲမွာ hidden ကိုယ္ေရာင္ေဖ်ာက္ ႏုိင္သူေပါ႔ ။ အေတာ္ဆိုးတဲ႔ Rootkit ပါ ။ Attacker ဟာ ဒီ rootkit ကို သံုးျပီးေတာ႔ information ေတြကို ရယူႏိုင္ပါတယ္ ၊ သင္႔ရဲ႔ လွုပ္ရွားမွုကို monitor ေစာင္႔ၾကည္႔ႏိုင္ပါတယ္ ၊ programs ေတြကို modify လုပ္ႏိုင္ပါတယ္ ၊ တျခား functions ေတြကိုလည္း အသံုးျပဳႏိုင္ပါေသးတယ္ ။

Botnet ဆိုတာ bot networ က လာတယ္ ထင္တယ္ ။ Botnet ကို ေျပာရရင္ automated computer program ဒါမွမဟုတ္ robot ေတြေပါ႔ေလ ။ သူတို႔ကိုလည္း တစ္စံုတစ္ေယာက္က control လုပ္တာပါပဲ ။

ဒါေၾကာင္႔ သင္ဟာ အင္တာနက္ မွ software ေတြ download အရမ္းလုပ္တယ္ဆိုရင္ သင္ဟာ Certificated Web Sites ေတြမွသာ download လုပ္သင္႔ပါတယ္ ။

Browsers , email programs အပါအ၀င္ေပါ႔ေလ Software အမ်ားစုမွာ သင္႔လိုအပ္ခ်က္နဲ႔ကိုက္ညီေသာ features ေတြ ပါ၀င္ပါတယ္ ။ သင္႔ရဲ႔ Secirity ကို ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစဖို႔အတြက္ အဲဒိ features ေတြကို enable လုပ္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။
သင္ဟာ patch သို႔မဟုတ္ software တစ္ခုရဲ႔ new version ေတြကို install လုပ္ေတာ႔မယ္ဆိုရင္ အဲဒိ installation ဟာ သင္႔ကြန္ပ်ဴတာ system ကို ထိခိုက္မွုရွိတယ္ မရွိဘူးဆိုတာကို သင္ျမင္ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႔ သင္ဟာ တကယ္ပဲ အသံုးျပဳဖို႔ လိုအပ္တယ္ မလိုအပ္ဘူးဆိုတာကို စဥ္းစား ဆံုးျဖတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္ ။

တစ္ခါတစ္ေလ ထိခိုက္မွုေတြက လူေၾကာင္႔ျဖစ္တာ မဟုတ္ဘဲ သဘာ၀ ေဘးအႏၱာရယ္ေၾကာင္႔လည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ ။

သင္႔ရဲ႔ data ေတြကို back up လုပ္ထားပါ ။ သင္ဟာ back up ပံုမွန္လုပ္ျပီး CD ထဲမွာ သိမ္းထားျခင္းျဖင္႔ သင္႔ရဲ႔ file ေတြ ေပ်ာက္ဆံုးျခင္းကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္ ။ virus or worm ေတြကို လည္း ေၾကာက္စရာ မလိုေတာ႔ဘူးေပါ႔ ။ အေရးၾကီးတဲ႔ important information ေတြလည္း မေပ်ာက္ေတာ႔ဘူးေလ ။
Ref:Zaw Win Tun

---

---

Labels: Computer-III