ကိုကြီးဇော် ( မုန်တိုင်း )

ယခင္ web publishing (၁၉၉၅ မွ ၂၀၀၀) ကိုျပန္ၾကည့္မယ္ဆိုလွ်င္ သင္ web site တစ္ခုကို တည္ေဆာက္ဖို႔ရာ အနည္းဆံုးေတာ့ code ေတြ programming ေတြကို နားလည္ထားမွသာလွ်င္ ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ ကိစၥတစ္ခုပါ။ ဥပမာ HTML (hypertext makeup language). ေနာက္ျပီး reader ဆိုတာဟာလည္း ေတာ္ေတာ္ေလးကို နည္းေသးတဲ့အျပင္ ခုလက္ရိွသံုးေနတဲ့ content ေတြကို အလြယ္တကူရွာေပးေသာ search engine ဆိုတာဟာလည္း မရွိေသးပါဘူး။ ကိုယ့္ရဲ႕ site တစ္ခုကို သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ၾကည့္ရွဳသူ viewer ေတြ ရွာေဖြႏိုင္ဖို႔ရာ ေတာ္ေတာ္ခက္လွပါတယ္။ RSS (really simple syndication) ဆိုတာလည္း မရွိေသးပါဘူးဗ်ာ။
၁၉၉၉ ခုႏွစ္တြင္ Evan Williams (twitter odeo ႏွင့္ blogger ကဲ့သို႔ေသာ project ေတြမွာပါဝင္လွဳပ္ရွားခဲ့တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ယေန႔ persistent entrepreneur တေယာက္အေနျဖင့္ သိျခင္းခံရသူ) ႏွင့္ Meg Hourihan ဆိုသူတို႔သည္ Blogger လို႔ေခၚတဲ့ ဝန္ေဆာင္မွဳ အသစ္တစ္ခုကို စတင္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ Google ကအဲ့ဒီ ဝန္ေဆာင္မွဳကို ရယူသိမ္းပိုက္လိုက္ျပီးေနာက္ မွာေတာ့ ပိုျပီးေက်ာ္ၾကားမွဳ ရွိလာခဲ့တဲ့အျပင္ MovableType ႏွင့္ TypePad ဆိုတဲ့ platform ေတြလည္းျပိုင္ဘက္ အေနျဖင့္ ထပ္မံေပၚေပါက္လာတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ blog ေတြမ်ားစြာ စတင္လာခဲ့တယ္။
၂၀၀၁ ခုႏွစ္မွာေတာ့ open source blogging platform ျဖစ္တဲ့ b2/cafelog ဆိုတာေပၚလာျပန္တယ္။ အဲ့ဒီ b2/cafelog ကို ၂၀၀၃ ထိဆက္လက္ သံုးေနၾကျပီး Matt Mullenweg ဆိုသူ Houston ရွိ freshman university ေက်ာင္းသာဟာ Mike Little ဆိုသူ develpoer တစ္ေယာက္နဲ႔ ပူးေပါင္းျပီး forking လို႔ေခၚတဲ့ project အသစ္တစ္ခု လုပ္ရာက WordPress 0.70 ေပၚေပါက္လာပါတယ္။
တစ္ႏွစ္ၾကာျပီးေနာက္ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွာေတာ့ version 1.2 ထြက္ရွိခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ထုိ version မွာေတာ့ application programming interface (API) ေတြ plug architecture ေတြေတာ္ေတာ္ စံုလင္စြာ ပါရွိလာတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီလို႔ တျဖည္းျဖည္း version ေတြျမင့္တက္လာခဲ့ရာ ခုလက္ရွိ 2.9.2 ထိပဲဆိုပါေတာ့။
WordPress ရဲ႕ ေအာက္ခံေဘာင္ framework အေနနဲ႔ HTML5 ကို အေျခခံထားတဲ့ theme ေတြ web ပိုင္းဆိုင္ရာကို ပိုမိုေကာင္းမြန္လာေအာင္ လုပ္ႏိုင္တဲ့ PHP ေတြကို ေရြးခ်ယ္ထားမွဳေၾကာင့္ web publishing အပိုင္းမွာေတာ့ ဒီေကာင္ဟာ ဆက္လက္ေခါင္းေဆာင္ ေနအံုးမွာပါ။

WordPress နဲ႔ပတ္သက္ျပီး သင္သိဖို႔လိုေသာ အခ်က္ ၁၀ ခု
WordPress ကိုသံုးျခင္းျဖင့္ အက်ိဳးျမတ္ ေတာ္ေတာ္ရခဲ့ပါတယ္။ ဘယ္လိုအက်ိုးျမတ္ေတြလဲ ဆိုတာ သိသာထင္ရွားေစရန္ ေရးသားပါ့မယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြဟာ wordpress ကို plugin ေတြသံုးလို႔ ရတာတစ္ခုတည္းန႔ဲတင္ အက်ိဳးျမတ္လို႔ ထင္ၾကပါတယ္။ မဟုတ္ပါဘူး အက်ိဳးျမတ္ ၁၀ ခုရွိပါတယ္။

၁။ Speed up the back-end with Google Gears

WordPress version 2.5 မွာ Google Gears ကစတင္ မိတ္ဆက္လိုက္ပါတယ္။ Google ရဲ႕ product တစ္ခုျဖစ္တဲ့ အဲ့ဒီ Gears ဟာ ကိုယ့္ရဲ႕ကြန္ပ်ဴတာထဲမွာ content ေတြကို cached လုပ္ျပီးသိမ္းထားေပးပါတယ္။ Local အေနနဲ႔ေပါ့။ ဥပမာအေနနဲ႔ Gmail ေတြ Google Reader ေတြကို offline အေနနဲ႔ သံုးလို႔ရသလိုေပါ့။ အခုဆိုရင္ wordpress ကို browser နဲ႔တဲြသံုးလို႔ ရတဲ့ add-on ေတြေတာင္ေပၚလာပါျပီ။ ၄င္းဟာ wordpress ရဲ႕ အေတြ႕ၾကံုကို ျမွင့္မားလာေစရန္ offline mode မွာသံုးလို႔ ရႏိုင္ေစရန္ျဖစ္ပါသည္။ မွတ္ခ်က္။ ။ Google Gears ဟာ Firefox နဲ႔ Internet Explorer တို႔မွာသာ ေထာက္ပံ့မွဳ ရွိတယ္ဆိုတာ သတိျပဳပါ။ Firefox ကေတာ့ OS အားလံုးမွာ ရႏိုင္ျပီး Internet Explorer ကေတာ့ Windows OS မွာသာလွ်င္ရႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

၂။ Generate content with an offline editor

တခါတရံ သင္ရဲ႕ စိတ္ပါဝင္စားမွဳ နဲ႔ post ေတြကို ေရးခ်င္ေသာ ဆႏၵရွိေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ offline ျဖစ္ရင္ျဖစ္ေနမွာပါ။ ထိုေၾကာင့္ offline မွာလည္း post ေရးလို႔ရေအာင္ ဒီ application ကကူညီမွာပါ။ အဲ့ဒီအတြက္ XML-RPC (XML Remote Procedure Call) (သို႔) AtomPub (Atom Pulishing Protocol) ကိုသံုးလို႔ရပါတယ္။ Offline editor ေတြဟာ content ေတြကို စံသက္မွတ္ထားေသာ protocol သံုးျပီး wordpress ဆီသို႔ပို႔ေပးပါတယ္။ ၄င္း offline editor သံုးဖို႔အတြက္ wordpress ရဲ႕ settings\writing\remote publishing\ atom publishing protocol ႏွင့္ XML-RPC တို႔ကို enable လုပ္ရပါလိ္မ့္မယ္။

၃။ Benefit from built-in SEO features

Search Engine Optimization (သို႔) SEO လုပ္ထားျခင္းျဖင့္ ကိုယ့္ရဲ႕ site ကို လွ်င္ျမန္စြာ ရွာေတြ႕ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ တခ်ိဳ႕ေတြဟာ domain ကို www မပါပဲသံုးၾကပါတယ္ အဲ့ဒီအတြက္ www မပါလည္း ကိုယ့္ site သို႔ေရာက္ရွိေစရန္ wordpress ရဲ႕ settings\general\general settings\wordpress address (URL) က http://www.name.com ျဖစ္ေနပါေစ blog address (URL) ကို http://name.com ေျပာင္းလဲႏိုင္ဖို႔ရာ built-in SEO feature တစ္ခုပါဝင္တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အဲ့ဒီေတာ့ end user ေတြဟာ www ပါပါမပါပါ site တစ္ခုကို ဝင္ေရာက္ႏိုင္မွာ ေသခ်ာပါတယ္။

၄။ Widgetize your blog for a unique experience
Blog ရဲ႕ sidebar ေပၚက widget ေတြကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ ထည့္သြင္းခ်င္တဲ့အခါ လြယ္ကူမွဳရွိေစရန္ ႏွင့္ ေနရာခ်တဲ့အခါ လြယ္ကူေစရန္ drag & drop စနစ္ကို ရရွိေစပါသည္။ အသံုးမ်ားေသာ widget မ်ားမွာလည္း default အေနနဲ႔ပါဝင္ လာတာေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ search form ၊ recent post ၊ RSS widget စသည္ျဖင့္။ widget ေတြကို ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ မ်ားစြာေသာ plugin ေတြလည္းရွိပါတယ္။

၅။ Install themes, plugins and core upgrades automatically
အရင္က FTP ကိုသံုးျပီး ရွိျပီးသား file ေတြကို delete လုပ္လိုက္ upgrade လုပ္လုိက္နဲ႔ file permission ေတြ ေျပာင္းဖို႔ရာ ေနာက္ျပီး file ေတြကို overwrite လုပ္တဲ့ အခါ အမွားယြင္းမရွိ ဖို႔ရာ သတိထားရပါတယ္။ WordPress 2.6 ကစတင္ျပီးေတာ့ plugin ေတြကို FTP သံုးစရာမလိုဘဲ wordpress ကိုယ္တိုင္ upgrade လုပ္လို႔ရတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ 2.7 ေရာက္ေတာ့ version အသစ္ထြက္လာရင္ေတာင္ one-click upgrade feture ေတြေပၚလာတာေတြ႕ ရပါတယ္။

၆။ Turn your blog into a social network
WordPress ကို blogging platform အတြက္ဆိုျပီး စတင္ခဲ့ေသာ္လည္း version 1.5 ထြက္တုန္းက wordpress ဟာ blog အတြက္သာလွ်င္မက CMS content management syatem ျဖစ္တယ္ဆိုတာကိုပါ မိတ္ဆက္ခဲ့ပါသည္။ version 2.5 တုန္းကဆုိ wordpress ကို CMS အေနနဲ႔အသံုးျပဳကာ ကိုယ္ပိုင္ site တစ္ခုတည္ေထာင္ ႏိုင္ျပီး flickr ကဲ႔သို႔ေသာ photo-sharing ေတြ တျခားေသာ gallery feature ေတြသံုးကာ run ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းေတြပါ ညြွန္းဆိုလာသည္။ ယေန႕မွာေတာ့ BuddyPress ႏွင့္ WordPress တို႔ပူးေပါင္းျပီး social network ကိုလမ္းဖြင့္ ေပးလိုက္တဲ့ အထိပါပဲ။

၇။ Extend WordPress with plugins
WordPress ဟာ site တစ္ခုကို အလွဆင္တဲ့ အပိုင္းမွာ ကိုယ္လိုသလို ပံုစံကို ခ်ဲ႕ကားလို႔ရႏိုင္ပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္ အဓိကက်တာ ကေတာ့ plugin ေတြဘဲျဖစ္ပါတယ္။ Open source software ေတြရဲ႕ သဘာဝအရ developer ေတြက ပိုမိုေကာင္းသည္ထက္ ေကာင္းေအာင္ လုပ္တာလည္းပါတာေပါ့။ WordPress ဟာ hook system ျဖစ္တာေၾကာင့္ developer ေတြက extend လုပ္လို႔ရတာျဖစ္တယ္။

၈။ Provide context with the WordPress taxonomy
Web ပိုင္းဆိုင္ရာမွာ metadata ဆိုတာ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ အေကာင္းဆံုး ေဖာ္ျပခ်က္တစ္ခု ျဖစ္တယ္။ အလြယ္တကူ ရွာေဖြျခင္း ေဝမွ်ျခင္း ဆိုတဲ့ နည္းေတြကို end user ေတြထံ ေပးဖို႔ရာ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္။ ထိုမွသာလွ်င္ သူတို႔ဟာ အသစ္ျဖစ္ေသာ content ေတြကိုရွာႏိုင္မယ္ share လုပ္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ WordPress ဟာ content ေတြကို လြယ္ကူစြာ ရွာေဖြႏိုုင္ဖုိ႔ရာ tags ေတြ categories ေတြနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ Blogger ေတြဟာ post images links စသည္တို႔ကို wordpress မွာ tag လို႔ရပါတယ္။ အဲ့ဒီေနရာမွာ metadata ဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ေလးကူညီမွဳ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ blogger ေတြဟာ site တစ္ခုရဲ႕ structure ကို ေထာက္ပံ့ႏိုင္ဖို႔ရန္ categories ေတြ metadata အျဖစ္ tags ေတြကို သံုးပါတယ္။ metadata ရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္ေတြကေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ site ဟာ ဘယ္လိုအမ်ိဳးအစား ျဖစ္တယ္ ဆိုတာကိုပါ။

၉။ Import your blog from any platform
Blogger ေတြဟာ မ်ားစြာေသာ blogging platform ေတြကိုသံုးၾကပါတယ္။ WordPress ဆိုတာကို ေသခ်ာ နားမလည္ေသးေသာေၾကာင့္ မသံုးၾကတာလဲ ပါမွာေပါ့။ ထိုသို႔တျခားေသာ platform သံုးတဲ့ သူေတြဟာလည္း wordpress သို႔အလြယ္တကူ ေျပာင္းေရြွ႕လို႔ရပါတယ္။ ဥပမာ blogger မွ wordpress သို႔ import လုပ္ျခင္း။ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ဖို႔ရာ plugins ေတြကို သံုးမယ္ဆိုရင္လည္း ရပါတယ္။ ဥပမာ OPML/Blogroll importer ၊ category to tag importer ။

၁၀။ Take advantage of multiple feeds
မ်ားစြာေသာ blogging platform ေတြဟာ တစ္ခုတည္းေသာ feed ကိုသာလွ်င္ ေပးတက္ၾကပါတယ္။ Comment feeds ၊ search feeds ၊ single category အတြက္ feed ဆုိျပီး တမ်ိဳးဆီအတြက္ feed ေတြကို မရႏိုင္ပါဘူး။ WordPress မွာေတာ့ ေနရာတိုင္းမွာ ပံုစံမ်ိဳးစုံနဲ႔ feed ေတြကိုရႏိုင္ပါတယ္။ WordPress ဟာ default ျဖစ္တဲ့ RSS 2.0 ကို ေထာက္ပံ့တဲ့အျပင္ Atom 1.0 ၊ RSS 0.92 ႏွင့္ RDF feed ေတြကိုပါ ေထာက္ပ့ံပါတယ္.......
Ref:Myo Htet Zaw

Labels: First histories-II